Koyunlarda Üreme ve Gelişme

Koyunlarda üreme ve gelişme her koyuncunun yeterli derecede bilgili olması gereken bir konudur.Koyunculuk faaliyetlerinin devamlılığının sağlanması için bu konularda çok hassas davranılmalıdır.

Koyunlarda yüksek bir döl verimi sadece büyük sürülerde değil küçük yetiştiriciliklerde de istenmektedir.Doğan ve yetiştirilen kuzuların yıl başına sayısı yetiştirme şekline,ırka,kalıtsal yapıya ve doğru bakıma bağlıdır.

Yavru kuzular oyun oynamak,zıplamak ve kendi aralarında güç ölçüşmek için yemleme zamanlarında grup halinde yaşlı koyunlardan ayrılırlar.İlk on haftada hızlı bir büyüme yavru hayvanların ilerideki gelişimi açısından iyi bir başlangıç olacaktır.Annenin emzirme verimi ilk on haftadaki canlı ağırlık açısından çok önemlidir.Yeni doğan kuzular günde ortalama 15 defa süt emerler.Zaman ilerledikçe emme sıklığı azalır.

Kuzularda erkek ve dişi cinsiyet hormonlarının üretilmeye başladığı yaşam dönemi ergenlik çağı olarak adlandırılmaktadır.Ergenlik döneminden itibaren erkek ve dişi koyunlar arasında gelişim olarak belirli farklılaşmalar görülmeye başlamaktadır.Erkek kuzular 3 ila 5 aylık dönemden sonra karşı cinse ilgi duymaya başlarlar.Bu dönemden sonra erkek kuzuların ayrı olarak tutulması tavsiye edilmektedir.Damızlık adayı erkek kuzuların ise yaşlılar ile birlikte tutulmasında fayda vardır.Dişi kuzular ise erkek kuzulara göre erişkinliğe bir süre daha sonra erişirler.

Dişi hayvanların ergenliği ilk yumurta olgunluğu ve bununla beraber çiftleşme isteği oluşmasıyla başlar.Bu döneme kızgınlık dönemi denir.Koyunlarda en sık görülen kızgınlık belirtileri, sıkça melemek,arkaya bakmak ve idrar yapmak,huzursuzluk,kuyruğu dikkat çekici şekilde sallamak,koçun yakınında bulunmak gibi belirtilerdir.Koçlar kızgın koyunları belirli koku maddelerinden tanırlar.

Koyun Kaç Ayda Doğurur?

Koyunda gebelik 150 gün kadar sürer.İkiz doğumlarda ise bu süre birkaç gün daha kısa olmaktadır.Gebeliğin ilk 3 ayında dışarıdan fark edilebilecek şekilde gebelik belirtileri gözlenemez.4 ve 5. aylarda ise meme gelişimi ve arka bölgelerde karın hacminin artması ile gebelik gözlenebilir düzeye gelmektedir.Gebeliğin son iki ayında doğum ağırlığının çok büyük kısmı oluştuğundan son aylarda yemlemeye çok dikkat edilmelidir.

Doğum olayı başlamadan kısa süre öncesinde koyunda bir takım değişikler göze çarpmaktadır.Sürüden ayrı durma,başka kuzular ile ilgilenme,sık idrar yapma,yere yatıp kalkma bu dönemde sıkça görülen koyun davranışlarıdır.Çoğu koyun doğumlarında dışarıdan ekstra bir yardım gerekli değildir.Eğer doğum yardımı gerekliyse veteriner veya tecrübeli koyun yetiştiricisi tarafından yapılmalıdır.

Yeni doğan kuzunun ağız-gırtlak bölgesinde doğumdan kalan kaygan bir madde bulunuyorsa bu madde atılmadır.Yeni doğan yavru,annenin önüne verilmelidir.Anne yavrusunu yoğun bir şekilde yalar.Bu kan dolaşımının hızlanmasına,postun kurumasına ve anne yavru ilişkisinin gelişmesine fayda sağlamaktadır.

Kuzuların yetiştirilmesinde doğal ve yapay yetiştirme olarak iki yöntem vardır.Doğal yetiştirmede  süt emen kuzu anne sütüyle beslenir.Yapay yetiştirmede ise kuzular birkaç gün sonra annelerinden ayrılırlar ve süt ikameleri ile beslenirler.Normal şartlar altında doğal yetiştirme daha ucuz ve kolaydır.Annenin doğumda ölmesi,süt yetersizliği,koyun ile kuzunun arasında anne-yavru ilişkisi kurulamaması durumunda yapay yetiştirmeye başvurulur.

Uzun kuyruklu koyunlarda kuyruğun kesilerek kısaltılması anaç koyunlarda veya damızlık koçlarda hijjene katkı sağlar.Kuyruğun dışkı ile kirlenmemiş olması koyunlarda üreme ve kuzulamayı kolaylaştırmaktadır.